Een manier om je geest te kalmeren

In deze blog bespreek ik een manier om ‘je aandacht naar binnen te keren’ al voorbereiding op mediteren. Deze manier bereid je als het ware voor op de meditatie, zodat je alvast een mooie innerlijke concentratie hebt. Hiervoor moet je leren om je aandacht te vestigen op de plek waar de energie vanuit de twee neusgaten samenkomt. Als je dat doet, zal je geest natuurlijk naar binnen gaan en rustig worden. Leren om je aandacht op deze manier te concentreren is een kwestie van oefenen. Laten we de basisprincipes verkennen.

Het actieve of passieve neusgat

In yogateksten zoals de Shiva Svarodaya staat weergegeven dat de luchtstroom door de twee neusgaten zelden gelijk is. Als je nu je eigen ademhaling controleert, zul je waarschijnlijk opmerken dat één neusgat meer open is dan de andere. In de yoga wordt het neusgat met de grotere luchtstroom het actieve of dominante neusgat genoemd; het andere neusgat wordt ‘passief’ genoemd.


Je kunt dit goed zien als je een spiegel onder je neus houdt en uit ademt. De uitademde lucht uit elk neusgat vormt een vochtpatroon op het oppervlak van de spiegel en het verschil in grootte tussen de beide zijden van het patroon laat de discrepantie in neusgat-dominantie zien. Bovendien zal het vergelijken van de verdampingstijden aan elke kant van het patroon een geschatte verhouding van neusgat-activiteit verschaffen. Bijvoorbeeld, als het vochtpatroon aan de linkerkant verdwijnt in 30 seconden, terwijl het patroon aan de rechterkant slechts 15 seconden duurt, is je linker neusgat ongeveer tweemaal zo actief als rechts.

Verschil in neusgat-activiteit

Volgens de oude yoga-handleidingen zijn verschillen in neusgat-activiteit normaal. In principe wisselt de neusgat-dominantie ongeveer elke 60 minuten. Dit is het ideale scenario, maar bij de meeste van ons ondervinden we dat een neusgat gedurende veel langere periode actief blijft. Of dat regelmatige afwisseling in neusgat dominantie zelden voorkomt. Dergelijke onregelmatigheden kunnen subtiele effecten hebben op onze stemmings- en activiteitsniveaus. Nu begrijp je wellicht het nut van de verschillende ademhalingsoefeningen waarbij je door ieder neusgat bewust moet ademen ook beter. Dit lijkt misschien eenzijdige kennis uit de yogageschriften, maar Lama Tulku Lobsang Rinpoche waar ik twee jaar geleden een retreat hebt gevolgd sprak hier ook over. Dus deze kennis heeft zich verspreid over de verschillende yogatradities in Azië.

Neusgaten als het dashbord van je lichaam

Yogi’s beweren dat de neusgaten net zo functioneren als een meter op een autodashboard. Om bijvoorbeeld de temperatuur van de motor van een auto te kennen is het niet nodig om de kap te openen. De temperatuurmeter geeft aan of de motor binnen het normale bereik werkt of niet. Evenzo geven de neusgaten informatie over de status van de energie die het lichaam en de geest aandrijft.

Vrouwelijke en mannelijke energie

Elk mens is een mix van twee primaire energieën. Ongeacht wat het fysieke geslacht is, wordt het linkerneusgat geassocieerd met innerlijke, voedende energie, vrouwelijk in karakter. Energie in het linker neusgat koelt als de maan; het is geassocieerd met de latente kracht van het bewustzijn, Shakti, en met voeding. Het rechter neusgat wordt geassocieerd met uitwaartse bewegende krachten, mannelijk in karakter. Energie in het rechter neusgat verwarmt als de zon; het is geassocieerd met het dynamische aspect van het bewustzijn, Shiva, en met groei en uitbreiding. De overheersende denkwijzen in associatie met het linker neusgat zijn intuïtief en introspectief, terwijl het denken vanuit het rechter neusgat rationeel en logisch is.

De invloed van de energie op ons handelen

Het domein van deze twee primaire manieren van menselijke energie strekt zich uit in de wereld van activiteiten. Hierbij een lijst van activiteiten die meer succesvol zullen zijn als het linker neusgat dominant is. Bijvoorbeeld:

  • het graven in de aarde
  • het nemen van medicijnen
  • het planten van tuinen
  • het bezoeken van tempels
  • het binnenkomen van een huis
  • het veilig investeren
  • het uitvoeren van artistieke ideeen
  • en het reciteren van mantra’s 

Hierbij allemaal activiteiten die het meest succesvol zullen gaan wanneer het rechter neusgat actief is. Bijvoorbeeld:

  • sporten
  • het besturen van een auto
  • het voorschrijven van medicijnen
  • het creëren van een goede eetlust
  • het uitvoeren van fysiek veeleisende taken
  • gaan slapen
  • het aanvoeren van anderen
  • het inspireren van anderen
  • en het ondernemen van een moeilijke of zware actie

Als een draaiend wiel domineren de energieën die verband houden met de twee neusgaten afwisselend, maar tijdens de momenten van overgang lijken de twee bijna gelijk. Ook al is dit maar kort, dit is een moment van volledige balans, voordat de energieën weer in actie komen. Zodra ze in actie komen, kleuren ze onze perceptie.

Een effectieve manier om naar binnen te keren

Je kunt beter mediteren wanneer de twee neusgaten tegelijk beginnen te stromen. In de yoga praten we altijd over energiestromen door het lichaam. De sushumna is het hoofdkanaal van energie die in de kern van de ruggengraat stroomt. Vanaf de basis van de wervelkolom (stuitje) naar het centrum tussen de wenkbrauwen (met een verlenging naar het centrum van de neusgaten). Aan het begin van de les geef ik altijd aan om je aandacht naar het centrum van je hoofd te brengen. En dat is dus deze plek waar de kanalen van de twee neusgaten overgaan in het hoofdkanaal.

Zoals het oog van een orkaan, wordt de sushumna niet geraakt door de krachtige energieën die er omheen wervelen. Tijdens meditatie berust de geest, is het niet afgeleid door enige activiteit en wordt zij natuurlijk toegetrokken naar dit centrale energiekanaal. Dus al je mediteert kan het zo zijn dat beide beide neusgaten actief worden, gelijkmatig stromen en evenwichtig worden. En als de aandacht goed verankerd is op die evenwichtige stroom van energie, ontstaat er een licht gevoel van blijheid en ontspanning van de geest.

Het effect van mediteren

Deze staat van evenwichtige energie is zeer geschikt voor innerlijke verkenning, maar het is niet nuttig voor wereldse activiteiten. Wanneer innerlijke rust doordringt, vermindert de belangstelling voor wereldse prestaties. Waarschijnlijk heel herkenbaar voor iedereen die zich bezighoudt met spirituele ontwikkeling. Op dat moment wordt je van nature rustiger, geduldiger, en dwingende wereldse zaken lijken minder belangrijk, gezien vanuit dit perspectief. De geest is to rust gekomen en niet meer afhankelijk van wereldse successen of mislukkingen.


Na het mediteren keert de aandacht weer naar buiten en een actieve interesse in wereldse zaken wordt hersteld, vaak met meer enthousiasme dan voorheen. Maar de charme van de meditatieve ervaring zorgt voor een subtiele stemming van geluk en tevredenheid, net als het gevoel van het zien van een prachtige zonsopgang of zonsondergang. Hoewel de nauwkeurige oorzaak van innerlijke vreugde moeilijk is te bepalen, herinnert het geheugen het bewustzijn aan het rustgevende moment van optimisme en ontspanning.

BRON: Yoga International