Overal waar je een brochure of plaatje over yoga tegenkomt, dan zie je veelal mooie jonge vrouwen in super ingewikkelde yogaposes. Dit beeld is absoluut niet correct en geeft in mijn ogen ook een verkeerd signaal. Yoga is niet gebonden aan een bepaalde leeftijd of geslacht. Integendeel. Yoga is juist goed voor iedereen en dus iedere leeftijd. En mijn deelnemers weerspiegelen dit beeld ook niet. Met dit interview hoop ik een ander beeld weer te geven. Mijn interview is namelijk met mijn oudste deelnemer van bijna 90: Arend Jan Vegter.
Geiten wollen sokken
Arend is rond zijn 40e (om en nabij 1969) met yoga begonnen. Hij doet dus al een halve eeuw aan yoga. In die tijd deden nog niet veel mensen en zeker geen mannen aan yoga. En had het een hoog ‘geiten wollen sokken’ imago. Arend is directeur van verschillende bedrijven geweest met vaak bijna alleen maar mannen in dienst. Ook het personeel vond het maar raar dat hij aan yoga deed. Yoga heeft een grote rol gespeeld in zijn werkende leven. Yoga heeft er voor gezorgd dat hij tijdens stressvolle situaties zijn emoties of soms frustraties beter in bedwang kon houden. Hij voelde dan de boosheid in zich opkomen, maar hij kon het beter beheersen. Want niemand zit te wachten op een directeur die constant uit zijn slof schiet. Hij kon mensen met meer respect behandelen.
Voordelen van yoga
In de loop der jaren heeft de yoga Arend heel veel positieve dingen gebracht en niet alleen op zijn werk. Ook met hele praktische dingen zoals bij de tandarts (geen verdoving), of het groter laten maken van zijn trouwring (die eerst niet meer afging). Door gewoon heel rustig te blijven en niet in paniek te raken. Maar ook bijvoorbeeld toen hij een keer moest vliegen en de piloot niet kon landen op Milaan vanwege de dichte mist. Iedereen raakte in rep en roer van hoe kom ik nu thuis? Maar Arend keek naar zijn koffer, die gewoon rustig bleef en de label ‘Milaan’ er aan had hangen. En toen dacht hij, die koffer blijf gewoon rustig. Waarom zou ik mijzelf dan druk maken? Er komt vast wel iemand die mij meeneemt naar Milaan vanavond. En dat klopte!
Moeilijke fase
Nu is hij inmiddels 25 jaar gepensioneerd en zit in een moeilijke fase in zijn leven. Zijn vrouw is drie jaar geleden overleden, na 60 jaar huwelijk en hij heeft daar nog iedere dag verdriet van. Als het verdriet thuis heel groot is, dan gaat hij weleens een aantal yogahoudingen doen om tot rust te komen en niet in paniek te raken.
Blijven volhouden
Fysiek gezien gaat het nu allemaal wel wat moeizamer. Zijn onderste drie ruggenwervels zitten vast, waardoor hij minder flexibel is. Ik vraag Arend of hij dat heeft geaccepteerd? En dat vindt hij toch lastig. Niet helemaal dus! Dit is kenmerkend voor veel van mijn deelnemers. Bijna iedereen heeft wel ergens een zwakke plek, maar het blijft moeilijk voor mensen om te accepteren dat je lichaam langzaam verandert. En/of zwakke plekken heeft, dus ook als je bijna 90 bent. Maar desondanks blijft Arend naar yoga komen. Ook thuis doet hij yoga houdingen zoals de ‘kaars’!! Als ik vraag waarom hij toch naar yoga blijft komen, is dat toch een lastige vraag voor Arend. Maar een hoofdreden is toch ook wel de gezelligheid, de saamhorigheid van de yoga groep. Er is gewoon een fijne sfeer in de groep (‘anders kwam ik niet meer’).
Hij hoeft ook niet alle oefeningen uit te voeren (zoals ik ze doe), maar hij wil het gewoon wel volhouden. Het is wel zo dat hij vanmiddag, na de les, waarschijnlijk in slaap valt op de bank. Dat gebeurt normaal gesproken ook wel, maar nu is de kans groter. Maar desondanks voelt hij zich toch fitter door de yoga. Hij kan zijn zelfs veters nog makkelijk strikken door gewoon door zijn knieën naar beneden te zakken (dus zonder te gaan zitten!).
Meditatie
Ook vraag ik aan Arend hoe hij de meditaties ervaart. Hij vindt het lastig om met alle visualisaties mee te gaan, want dan denkt hij ‘wat nou een tuin en al die kleuren, ik lig hier toch op mijn matje’? Maar sommige meditaties van zelfs dertig jaar geleden kan hij nog duidelijk voor de geest halen. Er zijn dus meditaties die wel impact gemaakt hebben. Hij voelt wel dat hij tot rust komt, maar hij voelt geen specifieke energie of beweging in zijn lichaam. Hij geeft aan dat dit misschien te maken heeft met het feit dat hij een Werktuigbouwkundige was. Een echte beta denker.
Jezelf durven overgeven
Ik vraag Arend of zijn vrouw ook naar yoga ging. Hij moet glimlachen en zegt ‘absoluut niet’. ‘Mijn vrouw kon zich heel moeilijk overgeven aan anderen. En dat is dus de essentie van het verhaal, je moet jezelf kunnen overgeven aan de docent. Je moet de oefeningen die jij aangeeft en de meditatie die wordt gegeven proberen te volgen’. Zijn vrouw was introvert, maar dat is Arend niet.
Hij geeft aan dat we hier een belangrijk punt raken. Want over het algemeen doen meer vrouwen aan yoga dan mannen. ‘Mannen voelen zich altijd wel een beetje de heerser! En als dan een vrouw les geeft hebben ze moeite om zich over te geven’. Een interessant punt geef ik aan, waar ik nog nooit eerder over nagedacht heb!! Arend moet hierom glimlachen. Hij geeft aan dat mannen de baas willen blijven en zich niet durven over te geven aan een ander en zeker niet aan een vrouw!! ‘Want dan weten ze niet waar ze terecht komen. Ze zijn daar bang voor. Mannen zijn gewend om altijd in control te zijn’.
Opkomen voor de zwakkeren
Ik vraag vervolgens aan Arend, ‘maar jij durfde dit wel’? ‘Ja’ zegt Arend. ‘Omdat ik veel zelfvertrouwen heb. Ik heb geen angst’. Arend geeft verschillende voorbeelden uit zijn werk waarin hij laat zien dat hij niet schroomde om actie te ondernemen, of om op te komen voor de zwakkeren. Ook heeft hij geen problemen om een ander gelijk te geven, terwijl hij in eerste instantie soms een hele andere mening had. ‘Daar heb ik geen moeite mee’ zegt hij.
Alsof hij geen ego heeft vraag ik? Arend denkt van wel. Hij vecht wel voor iets dat in zijn ogen niet kan. En hij zet zich daar dan voor in. Ik vraag Arend of dit ook niet deels komt door zijn sterke persoonlijkheid? Dat hij zo eerlijk is en zich niet laat meeslepen door de meerderheid? Maar Arend geeft aan dat yoga heeft hier wel degelijk een grote rol in heeft gespeeld. ‘Ik heb mijzelf durven zijn. En je moet jezelf niet altijd zo serieus nemen. Een beetje zelfspot is ook belangrijk’.
Een lezing over spanningen bij managers
Arend was een keer bij een lezing over spanningen bij managers die door het bedrijfsleven in Rotterdam werd georganiseerd. Hij zat daar in een zaal met alleen maar mannen. Degene die de lezing gaf zei dat yoga helemaal niks was en alleen iets voor vrouwen. Toen nam Arend de microfoon en vroeg of hij iets mocht zeggen. Hij zei ‘weet je waarom er geen vrouwen in deze zaal zitten?’ ‘Nee’, antwoordde de spreker. Toen vervolgde Arend: ‘Vrouwen doen aan yoga en hebben uw verhaal niet meer nodig. Waarom zouden vrouwen überhaupt willen komen en luisteren naar dit soort verhalen?’
En de volgende vraag die Arend stelde was ‘bent u weleens bij een yogales geweest?’. ‘Nee’ antwoordde de spreker weer. ‘Nou dan heb ik een goed idee, dan gaat u vanavond mee naar mijn yogaclub!’ De spreker kreeg een enorm rode kop. Dit kon allemaal niet en de mensen in de zaal vond het ondertussen prachtig. Arend vervolgde toen: ‘maar wat u dus zegt meneer, dat is eigenlijk heel pro yoga. Want als je aan yoga gaat doen, dan ga je jezelf vinden, je gaat een route in je leven vinden wat je wel en wat je niet moet doen. En daar heb ik heel veel plezier van gehad in mijn leven. Zelfs nu nog; bijna 90 jaar oud!’